Kurtuluş Savaşındaki Cepheler
20 Temmuz 2024

Kurtuluş Savaşındaki Cepheler

Kurtuluş Savaşı Cepheleri

Kurtuluş Savaşı, Doğu Cephesi, Güney Cephesi ve Batı Cephesi olmak üzere üç ana cephede yürütülmüştür. Her cephede, Kurtuluş Savaşı'nı etkileyen önemli gelişmeler yaşanmıştır. Bu cephelerden özellikle Batı Cephesi, en stratejik olayların geliştiği cephe olarak öne çıkmaktadır.

Doğu Cephesi

Doğu Cephesi, Brest Litovsk Antlaşması ile Rusların Doğu Anadolu ve Kafkas bölgelerini boşaltmasından sonra ortaya çıkmıştır. Bu gelişmenin ardından Kafkasya'da Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan bağımsız devletleri kurulmuştur. Ancak, Rusların boşalttığı bölgede savaş devam ettiği için Türkler bölgeye yerleşememiştir. Mondros Ateşkes Antlaşması'nın imzalanmasının ardından Türklerin bölgeden çekilmeye başlaması, Ermenilerin bu bölgede etkinliğini artırmasına yol açmıştır. Ermeniler, Doğu Anadolu'da hak iddia etmiş ve Gümrü, Iğdır, Arpaçay ve Aras ırmaklarına kadar ilerlemişlerdir. Bu durum üzerine TBMM, Kazım Karabekir komutanlığındaki Doğu Cephesini açmıştır. Ermenilerle yapılan savaşın ardından Gümrü, Kars ve Sarıkamış geri alınarak, 3 Aralık 1920'de Gümrü Antlaşması imzalanmıştır. Antlaşma sonrası Ermenilerin işgal ettikleri yerleri boşalttığı ve Doğu Anadolu'daki tüm siyasi taleplerinden vazgeçtikleri görülmüştür. Doğu Anadolu ve Ardahan'ın büyük bir bölümünün bugünkü sınırlarına kavuştuğu anlaşılmıştır.

Doğu Cephesinin TBMM'nin uluslararası alanda kazandığı ilk askeri siyasi başarı olması açısından önemi büyüktür. Ayrıca, bu başarının etkisiyle Gürcistan da Ardahan, Artvin ve Batum'u boşaltıp TBMM ile barış imzalamıştır. Bu cephede elde edilen zafer sayesinde, Kurtuluş Savaşı sırasında Ruslardan gelecek yardımların da yolu açılmıştır. Cephede zafer elde edilmesiyle cephe kapatılarak buradaki birliklerin batıya kaydırıldığı görülmüştür.

Güney Cephesi

Ülkenin güneyinde bulunan Urfa, Antep, Maraş, Adana ve Çukurova bölgelerindeki Fransız işgali sebebiyle Sivas Kongresi'nden sonra oluşturulan Temsil Heyeti'nin bölgeye subaylar göndererek halkı örgütlemesi üzerine Güney Cephesi kurulmuştur. Bu cephede, Kuvayı Milliye ve halkın etkinlikleri sayesinde Fransızların ilerleyişi durdurulmuştur. Ancak, Sakarya Meydan Savaşı'ndan sonra Fransızlarla imzalanan Ankara Antlaşması ile cephenin kesin olarak kapatıldığı görülmektedir.

Batı Cephesi

Kurtuluş Savaşı sırasında en çok mücadele verilen cephe olan Batı Cephesinde, Birinci İnönü Savaşı, İkinci İnönü Savaşı, Kütahya-Eskişehir Savaşları, Sakarya Meydan Savaşı, Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Savaşı yapılmıştır. Birinci İnönü Savaşı, düzenli ordunun Batı cephesindeki ilk başarısı olması açısından büyük önem taşır. Bu cephede yapılan savaşlardan sonraki gelişmelere bakıldığında, Birinci İnönü Savaşı'ndan sonra Sovyet Rusya ile Moskova Antlaşması imzalanmış, Teşkilat-ı Esasi kabul edilmiş, İstiklal Marşı kabul edilmiş, Londra Konferansı toplanmış ve Türk-Afgan Dostluk Antlaşması imzalanmıştır. Kütahya-Eskişehir Savaşları sonrasında Mustafa Kemal Meclis'in tüm yetkilerini alarak Başkomutanlığa getirilmiş ve seferberlik ilan edilmiştir. Ayrıca, doğacak aksaklıkları önlemek için İstiklal Mahkemeleri yeniden kurulmuştur.

Sakarya Meydan Savaşı'nın sonucunda, Türk tarafının son savunma savaşını yaptığı ve artık saldırı durumuna geçtiği görülmektedir. Bu andan sonra bölgede Yunanlar savunma yaparken, Türkler saldırı konumuna geçmiştir. Önce İtalyanlar, sonra da Ankara Antlaşmasıyla Fransızların Anadolu'yu boşalttıkları görülür. Anlaşma Devletlerinden Fransa'nın ilk kez TBMM ve Misak-ı Milli'yi kabul ettiği görülür. Kars Antlaşması ile Doğu sınırımız belirlenmiş ve Yunanların Megali Idea'sı sona erdirilmiştir.

Batı Cephesindeki önemli gelişmelerden biri olan Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Savaşı ile Yunanlar püskürtülerek Batı Anadolu'nun düşmandan kurtulduğu görülmektedir. Sonrasında İngiltere, Fransa, Türkiye ve İtalya'nın katıldığı, Yunanların ise katılmayıp İtilaf Devletlerinin baskısıyla kabul ettiği Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalanacaktır. Bu ateşkesle Doğu Trakya'nın, Boğazlar'ın ve İstanbul'un savaşsız geri alındığı ve İngiltere'de hükümet değişikliği yapıldığı görülür. Ek olarak İtilaf Devletleri Osmanlı Devleti'nin hukuken sona erdiğini de kabul etmiştir. Bu gelişmeler sonrasında ise Saltanatın Kaldırılması ve Lozan Barışı gibi önemli gelişmeler yaşanmıştır.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

İlk soruyu siz sormak istermisiniz?

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Latin Harflerinin Kabulü

Latin Harflerinin Kabulü

Ermeni Sorunu

Ermeni Sorunu

Galiçya Cephesi Sonuçları

Galiçya Cephesi Sonuçları

Popüler İçerikler

Çanakkale Cephesi

Çanakkale Cephesi

Haber Bülteni

Popüler İçerik

Suriye Filistin Cephesi

Suriye Filistin Cephesi

Kurtuluş Savaşı Nedenleri

Kurtuluş Savaşı Nedenleri

Çerkez Ethem İsyanı Sebepleri ve Sonuçları

Çerkez Ethem İsyanı Sebepleri ve Sonuçları

2. İnönü Savaşı

2. İnönü Savaşı

Londra Konferansı

Londra Konferansı

Güncel

Kurtuluş Savaşı

Kurtuluş Savaşı

Güncel

Erzurum Kongresi Kararları

Erzurum Kongresi Kararları

Güncel

Güney Cephesi Sonuçları

Güney Cephesi Sonuçları

Doğu Cephesi Sonuçları

Doğu Cephesi Sonuçları

Ermeni Meselesi Sebepleri ve Sonuçları

Ermeni Meselesi Sebepleri ve Sonuçları

Teşkilatı Esasiye Kanunu ve Maddeleri

Teşkilatı Esasiye Kanunu ve Maddeleri

Misakı Milli Sınırları ve Kabul Edilişi

Misakı Milli Sınırları ve Kabul Edilişi

Havza Genelgesi Maddeleri

Havza Genelgesi Maddeleri

Zafer Bayramının Özellikleri

Zafer Bayramının Özellikleri

Moskova Antlaşması Maddeleri

Moskova Antlaşması Maddeleri

2. Balkan Savaşı Sonuçları

2. Balkan Savaşı Sonuçları

Manda ve Himaye Nedir?

Manda ve Himaye Nedir?

Şeyh Sait İsyanı Gerekçeleri ve Sonuçları

Şeyh Sait İsyanı Gerekçeleri ve Sonuçları

Kurtuluş Savaşı Örgütlenme Dönemi

Kurtuluş Savaşı Örgütlenme Dönemi

Musul Sorunu Nedir ve Nasıl Sonuçlanmıştır?

Musul Sorunu Nedir ve Nasıl Sonuçlanmıştır?

Atatürkün Samsuna Çıkışı

Atatürkün Samsuna Çıkışı

Büyük Taaruz Nedir?

Büyük Taaruz Nedir?

TBMM nin Açılması

TBMM nin Açılması

Amasya Genelgesi Maddeleri

Amasya Genelgesi Maddeleri

Hicaz Yemen Cephesi

Hicaz Yemen Cephesi

Balkan Devletleri Listesi

Balkan Devletleri Listesi

Mudanya Ateşkes Antlaşması

Mudanya Ateşkes Antlaşması

Sivas Kongresi

Sivas Kongresi

1921 Anayasası Kabulü ve Uygulanışı

1921 Anayasası Kabulü ve Uygulanışı