I. Dünya Savaşı I. Dünya Savaşı, Avrupa merkezli bir küresel çatışma olup, 28 Temmuz 1914'te başlamış ve 11 Kasım 1918'e kadar sürmüştür. II. Dünya Savaşı'na kadar "Dünya Savaşı" veya "Büyük Savaş" olarak anılmıştır. Osmanlı Devleti'nde bu savaş "Harb-i Umumi" yani "Genel Savaş" olarak bilinmekte olup, halk arasında "Seferberlik" adıyla anılmıştır. Amerika Birleşik Devletleri savaşa katılana kadar, ABD'de ise "Avrupa Savaşı" olarak adlandırılmıştır. Dönemin büyük güçleri iki farklı blokta yer alarak savaşa katılmıştır. Savaşın Tarafları ve İttifaklar Savaşın tarafları, İtilaf Devletleri (Birleşik Krallık, Fransa ve Rusya) ve İttifak Devletleri (Almanya, Avusturya-Macaristan ve İtalya) olarak ikiye ayrılmıştır. İtalya, Avusturya-Macaristan ile yapılan anlaşmaya karşı çıkarak savaşa katılmamış ve daha sonra İtilaf Devletleri tarafına geçmiştir. Bu gelişmeler sonucunda ittifaklar yeniden yapılandırılmış ve savaş genişlemiştir. Toplamda 70 milyon askeri personel, tarihin en büyük savaşlarından biri için seferber olmuştur. Yeni teknolojilerin kullanımı, savaşın ölümcüllüğünü artırmış ve yaklaşık 9 milyon asker hayatını kaybetmiştir. Bu savaş, tarihin en çok zayiat veren beşinci savaşı olarak kayda geçmiştir ve birçok politik değişiklik ve devrime yol açmıştır. Birinci Dünya Savaşı'nın Sebepleri
I. Dünya Savaşı Öncesi Oluşan Bloklar Üçlü İttifak (Bağlaşma) Bloğu
Üçlü İtilaf (Anlaşma) Bloğu
İtalya, Antalya ve çevresinin kendisine bırakıldığı gizli Londra Antlaşması ile İtilaf Devletleri'ne geçmiştir. Bulgaristan ise Çanakkale Savaşı'ndan sonra İttifak Devletleri'ne katılmıştır. Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na Girme Sebepleri
Almanya'nın Osmanlı Devleti'ni I. Dünya Savaşı'na Çekme Sebepleri
Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'nda Savaştığı Cepheler Topraklarımızda Savaştığımız Cepheler
Topraklarımız Dışında Savaştığımız Cepheler
Kafkasya Cephesi Ruslar, 1914 yılının Aralık ayında Doğu Anadolu Bölgesine saldırdı. Osmanlı Devleti, Anadolu'da Ruslara karşı savaştı. Enver Paşa'nın yönettiği karşı taarruz, şiddetli soğuklar nedeniyle başarısız oldu ve Sarıkamış çevresinde çok sayıda kayıp verildi. 1916 yılında Ruslar Muş ve Trabzon'u ele geçirdi. Çanakkale Savaşı'ndan sonra Mustafa Kemal, Muş ve Bitlis'i Ruslardan geri aldı. Rus İhtilali, Kafkas cephesinde savaşın durmasına neden oldu. Kanal Cephesi Osmanlı Devleti, Mısır'da yeniden egemen olmak ve Süveyş Kanalı'nı ele geçirmek amacıyla İngilizlere saldırdı. Süveyş Kanalı'nın ele geçirilmesi, İngilizlerin sömürgeleri ile olan bağlantılarını kesecekti. Ancak gerekli önlemler alınmadığından İngiliz birlikleri karşısında başarısız olundu. İngilizler, Sina Yarımadası'nı ele geçirerek Suriye sınırına dayandı. Hicaz ve Yemen Cephesi Kutsal yerleri korumak amacıyla Osmanlı birlikleri, bu bölgede İngilizlerle çarpıştı. Ancak Sina'da gerek çölün olumsuz koşulları gerekse güçlü İngiliz kuvvetleri karşısında başarılı olunamadı. Osmanlı bu cephede Araplarla mücadele etti ve İngilizler üstün duruma geçti. Irak Cephesi İngiltere, Irak petrollerini ele geçirmek için Basra'ya asker çıkardı. Osmanlı Devleti, bu cephede İngiliz birlikleriyle savaştı ve başarılı oldu. Ancak elde edilen başarı uzun sürmedi. İngilizler tekrar Basra'ya asker çıkardı ve 1917 yılında Bağdat'a girdiler. Suriye-Filistin Cephesi Türk kuvvetlerini bu cephede Yıldırım Orduları Grup Komutanı olan Alman General von Sanders komuta ediyordu. Ateşkes hükmünden dolayı görevden alındı ve yerine Mustafa Kemal getirildi. Mustafa Kemal, İngilizlere karşı başarılı oldu ve bugünkü Suriye sınırımızı korumak için önlemler aldı. Galiçya, Romanya ve Makedonya Cepheleri Osmanlılar, Avrupa'daki cephelerine kuvvet gönderdi. Gönderilen kuvvetler 1916-1917 yıllarında Avrupa cephelerinde muharebelere katıldı ve Rusya, Romanya ve Fransa'ya karşı mücadele etti. Çanakkale Cephesi Türk milletinin vatanını savunmak için canını feda etmekten çekinmediği, Türk tarihinin kaderini değiştiren önemli bir savaştır. İtilaf Devletleri'nin bu cephedeki amacı, Rusya'ya silah yardımı yaparak bu devletin Doğu Avrupa'ya yönelik saldırısını kolaylaştırmak, Almanya'nın doğuya yayılmasını önlemek, boğazlar ve İstanbul'u alarak Osmanlı Devleti'ni savaş dışı bırakmaktı. İtilaf Devletleri, Çanakkale Boğazı'ndan geçmek için Şubat 1915'ten itibaren saldırıya geçti. Denize dökülen mayınlardan dolayı başarısız oldular. 18 Mart 1915'te daha büyük bir saldırı başlattılar. İtilaf Devletleri'nin savaş gemilerinin bir kısmı batırıldı, bir kısmı ise saf dışı edildi. Daha sonra kıyılardan çıkmaya çalıştılar. Amaç Çanakkale'yi karadan geçmekti. İçlerinde Yeni Zelandalı ve Avustralyalı askerlerden oluşan ANZAK'ların da bulunduğu İtilaf Devletleri'nin birlikleri, karşılarında Mustafa Kemal'i ve onun inançlı askerlerini buldular. Türk ordusu bu cephede büyük bir zafer kazandı. Bu savaş sonunda savaş bir süre uzadı. I. Dünya Savaşı'nın Sonuçları
Yenilen Devletlerin İmzaladığı Antlaşmalar
|